ภูมินามของหมู่บ้านในอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์ที่มาและลักษณะการตั้งชื่อหมู่บ้านในอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา ด้วยวิธีการทางคติชนวิทยา โดยผู้วิจัยศึกษาข้อมูลจาก 2 แหล่ง คือ แหล่งข้อมูลทุติยภูมิ ซึ่งเป็นข้อมูลที่ได้จากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และแหล่งข้อมูลปฐมภูมิซึ่งได้จากการสัมภาษณ์วิทยากร ชาวอำเภอแม่ใจโดยกำเนิดที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป และได้รับการยอมรับจากชาวบ้านว่าเป็นผู้รู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านจำนวนหมู่บ้านละ 3 คน จากนั้นนำมาวิเคราะห์ที่มา และลักษณะการตั้งชื่อของแต่ละหมู่บ้าน แล้วนำเสนอผลการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า ชื่อของหมู่บ้านมีที่มาแตกต่างกัน ซึ่งแบ่งที่มาของชื่อหมู่บ้านเป็น 2 ประเภท คือ ชื่อหมู่บ้านที่มาจากการเรียกชื่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือลักษณะใดลักษณะหนึ่ง และชื่อหมู่บ้านที่มาจากการเรียกชื่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือลักษณะใดลักษณะหนึ่งที่มีความสัมพันธ์กันตั้งแต่ 2 อย่างขึ้นไป ซึ่งความเป็นเอกลักษณ์ในการตั้งชื่อหมู่บ้านของชาวอำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา มี 4 ประการ คือการตั้งชื่อหมู่บ้านตามสภาพภูมิประเทศ จำนวน 37 หมู่บ้าน ตั้งชื่อตามพันธุ์พืช จำนวน 27 หมู่บ้าน ตั้งชื่อตามตำแหน่งที่ตั้ง จำนวน 19 หมู่บ้าน และตั้งชื่อตามแหล่งน้ำ จำนวน 11 หมู่บ้าน นอกจากนี้ยังพบการตั้งชื่อหมู่บ้านที่เกี่ยวข้องกับชื่อบุคคลสำคัญ ชื่อวัด ชื่อที่แสดงถึงความเป็นสิริมงคล ชื่อสัตว์ สถานที่ สิ่งก่อสร้าง ภูมิลำเนาเดิม ระยะเวลา โบราณวัตถุ สิ่งประดิษฐ์ และสัญลักษณ์ต่าง ๆ