ขั้นตอนและความเป็นมาของเครื่องประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษก: กรณีศึกษา วัดศาลาไชย ตำบลศาลา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาองค์ประกอบ และขั้นตอนของพิธีมหาพุทธาภิเษก วัดศาลาไชย ตำบลศาลา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง และความเชื่อและความเป็นมาของเครื่องประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษก วัดศาลาไชย ตำบลศาลา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก วิทยากรที่มีคุณสมบัติตรงกับที่ผู้วิจัยได้กำหนดไว้ และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์แล้วนำเสนอผลการศึกษาแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัย พบว่า พิธีมหาพุทธาภิเษกจัดขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่วัดศาลาไชยมีอายุการก่อตั้งมาครบ 100 ปี รวมทั้งได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์วิหาร และพระประธานของวัดแล้วเสร็จ การประกอบพิธีได้ดำเนินการเป็นเวลา 3 วัน วันแรกเรียกว่า วันจัดดา เป็นวันเตรียมงาน มีการแห่อัญเชิญพระอุปคุต เพื่อให้มาเป็นผู้ปกป้องคุ้มครองงาน วันที่สอง เป็นวันงานพิธี ในช่วงแรกจะมีการปิดเนตรพระประธานก่อน ส่วนในช่วงที่ 2 จะเป็นการทำพิธีเบิกเนตร และในวันที่สาม จะมีพิธีทำบุญถวายไทยทาน และแห่อัญเชิญพระอุปคุตกลับยังที่อยู่เดิม และความเชื่อเกี่ยวกับเครื่องประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษก ความเชื่อของเครื่องประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษก แบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่ม คือ 1) ความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในฐานะศูนย์รวมจิตใจชุมชน 2) ความเชื่อเกี่ยวกับการสร้างสิริมงคล 3) ความเชื่อเรื่องมงคลและอัปมงคล 4) ความเชื่อเรื่องบาปบุญ ความเป็นมาของเครื่องประกอบพิธีมหาพุทธาภิเษก จะมีความเกี่ยวข้องกับพระพุทธประวัติของพระพุทธเจ้า ในคืนวันตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นพระพุทธเจ้า ตั้งแต่ปฐมยาม มัชฌิมยาม ปัจฉิมยาม และตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นพระพุทธเจ้าโดยสมบูรณ์