การพัฒนาฟื้นฟูแหล่งน้ำหนองหลวงเพื่อการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน: กรณีศึกษา เทศบาลตำบลท่าข้าวเปลือก อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย

Abstract

หนองหลวงเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นแหล่งกักเก็บน้ำที่มีความสำคัญต่อวิถีการดำเนินชีวิตของผู้คน พืช และสัตว์ ปัจจุบันมีสภาพเสื่อมโทรม เกิดการตื้นเขินของตะกอนดิน มีวัชพืชปกคลุมเป็นจำนวนมาก จึงไม่สามารถกักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้งและไม่สามารถเป็นแหล่งรองรับปริมาณน้ำในฤดูฝนได้ อีกทั้งพื้นที่ยังถูกบุกรุกเพื่อใช้ในการเกษตรกรรม การศึกษานี้ทำการศึกษาโดยวิธีสำรวจสอบถาม และประชุมรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนโดยรอบในพื้นที่เพื่อนำมาเป็นแนวทางพัฒนา ข้อมูลที่นำมาวิเคราะห์ได้ทำการศึกษาจากแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับน้ำ การพัฒนาแหล่งน้ำของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รวมทั้งนำข้อมูลการวิเคราะห์ปริมาณน้ำฝน ปริมาณน้ำท่า ข้อมูลการศึกษาด้านการเกษตร ความต้องการใช้น้ำนำมาออกแบบรายละเอียดลักษณะการขุดลอกตะกอนดินและอาคารระบายน้ำ ซึ่งจากการออกแบบจะต้องทำการขุดลอกหนองหลวงโดยรอบขนาดกว้าง 100 เมตร ลึกเฉลี่ย 2-3 เมตร หรือมีพื้นที่ประมาณ 250 ไร่ หรือมีปริมาณดินขุด 0.8 ล้านลูกบาศก์เมตร ซึ่งมีผลทำให้มีความจุของน้ำเพิ่มขึ้นและมีปริมาณน้ำรวมทั้งสิ้นประมาณ 5.0 ลูกบาศก์เมตร สามารถสนองต่อความต้องการน้ำสำหรับพื้นที่ที่รับประโยชน์ในทุกกิจกรรม จำนวน 4,570 ไร่ หรือมีความต้องการน้ำรวมเท่ากับ 4.23 ล้านลูกบาศก์เมตร จากการวิเคราะห์ความเหมาะสมทางเศรษฐกิจ ผลการวิเคราะห์ตัวชี้วัดทางเศรษฐศาสตร์ที่อัตราลดลงร้อยละ 6 ได้ค่า NPV=32.60 ล้านบาท ค่า B/C=1.24 EIRR=8.11% ค่าที่ได้นี้แสดงให้เห็นว่า การพัฒนาฟื้นฟูแหล่งน้ำหนองหลวงมีความเหมาะสมทางเศรษฐกิจ